شیف باز ها : معرفی ، سنتز و کاربردها

۱- مقدمه :

در دو دهه اخیر، شیف باز ها به عنوان لیگاندهای کی­لیت کننده، یک نقش کلیدی را در شیمی کئوردیناسیون فلزات واسطه و همچنین فلزات گروه اصلی، ایفا کرده اند [۱, ۲]. این لیگاند ها می توانند به راحتی، کمپلکس های پایداری را با اغلب یونهای فلزات واسطه ایجاد کنند [۳]. این لیگاند ها اغلب از مسیرهای سنتزی مستقیم با بازده خوب و درجه خلوص بالا حاصل می شوند[۴]. علت اینکه این لیگاند ها بیشتر از سایر لیگاند ها مورد توجه شیمی کئوردیناسیون می باشند به خواص الکترونی و حلالیت مناسب آنها در حلالهای رایج، دسترسی ساده برای تهیه آنها و تنوع ساختاری گسترده این ترکیبات مربوط می شود [۵].

کمپلکس های فلزات واسطه با لیگاندهای شیف باز دهنده اکسیژن و نیتروژن به خاطر توانایی شان در داشتن پیکربندی های متنوع، از تغییر پذیر بودن لحاظ ساختاری ، و حساسیت آنها به محیط های مولکولی از اهمیت ویژه ای برخوردارند [۴]. کمپلکس های فلزی حاصل از لیگاندهای شیف بازی که دارای هر دو نوع اتم های دهنده سخت مثل اکسیژن و نیتروژن و اتمهای دهنده نرم سولفور در ساختار شان هستند، اغلب خواص فیزیکی و شیمیایی جالبی نشان می دهند [۶, ۷]. همچنین سنتز و استفاده از شیف بازهای نا متقارن به عنوان کاتالیزگر برای انواع واکنشها بیش از قبل مورد توجه قرار گرفته است [۲].

ترکیب نا متقارن اجازه می­دهد که هم خواص الکترونی و هم اثرات فضایی بطور همزمان تنظیم شوند و بطور کلی عملکرد شیف باز را حداکثر می کند. در کمپلکس های شیف باز نا متقارن، فلز محیط شیمیایی مشابه با متالوپورفین را تجربه می کند و لذا می توان از لیگاندهای شیف باز نا متقارن در مطالعه الگویی برای بررسی رفتار پورفیرینها، استفاده کرد [۸]. بسیاری از گروه های تحقیقاتی تلاش خود را بر سنتز و مطالعه لیگاندهای شیف باز نا متقارن و کمپلکس های فلزی آنها متمرکز کرده اند. بیشتر این لیگاندها با تراکم مرحله به مرحله دی آمین مناسب با دو ترکیب کربونیل متفاوت حاصل می شوند. این ترکیبات ممکن است به عنوان کاتالیزگر برای بسیاری از تبدیلهای آلی و همچنین برای طراحی حسگرها بکار روند [۲].

۲- تاریخچه شیف باز ها : 

در سال ۱۸۴۰، یورگنسن ، ورنر و اتلینگ ، محصول بلوری سبز تیره ای را از واکنش مس استات (II) ، سالسیل آلدئید و آمین جدا کردند. این ماده بیس (سالسیل آلدیمینو) مس (II) بود که ساختار آن در شکل ‏۱زیر آورده شده است.

شکل ‏ ۱ : حصول واکنش مس استات (II) با سالسیل آلدئید و آمین

پس از این کار در سال ۱۸۶۹، هوگو شیف توانست با تغییر گروه های R و استفاده از مشتقات آریل، روش تهیه طبقه بندی شده ای برای سنتز این مولکولها و کمپلکس های آنها ارائه دهد. این تحول بزرگ باعث شد تا نام شیف باز به این ترکیبات شیمیایی داده شود. به طوری که اولین شیف باز سنتزی را به هوگو شیف درسال ۱۸۶۹ نسبت داده اند [۹].

۳- روش تهیه لیگاند های شیف باز

لیگاندهای شیف باز از تراکم آمین های نوع اول با ترکیبات کربونیل دار حاصل می شوند [۳]. گروه عاملی مشخصه شیف بازها می باشد که آزو متین یا ایمین نامیده می شود و دارای پیوند دوگانه کربن نیتروژن است. نمای کلی از واکنش تشکیل شیف باز را در شکل ۲ مشاهده می نمایید :

شکل ۲ : نمای کلی از واکنش تشکیل شیف باز

در شکل ۳   مکانیسم تشکیل شیف باز را مشاهده می نمایید :

شکل ‏۳ : مکانیسم تشکیل شیف باز

در شکل ۴ ، مکانیسم تجزیه شیف باز را مشاهده می نمایید :

شکل ۴ : مکانیسم تجزیه شیف باز

شیف باز در واکنش آلدولیز^[۱] نیز تشکیل می شود.

تشکیل که یک شیف باز با خاصیت آنتی بیوتیک می باشد در شکل ‏۵ نشان داده شده است :

شکل ‏۵ : تشکیل شیف باز

ایمین های حاصله از طریق جفت الکترونهای غیر پیوندی نیتروژن خود، با فلزات واسطه اتصال دارند. مشابه آلدئیدها، کتون ها نیز قادر به تشکیل لیگاندهای شیف باز می باشند اگرچه لیگاند های سنتزی با کتونها، مانند آلدئیدها متداول نیستند [۱۰].

شکل ۶ : ساختار لیگاندهای شیف باز حاصل از تراکم آمین نوع اول با آلدئیدها

کمپلکس های فلزی حاصل از لیگاندهای شیف باز کایرال ، فضاگزینی خوبی در تبادلهای آلی نشان می دهند از اینرو سنتز کمپلکس های کایرال، بخش مهمی از تحقیقات جدید در زمینه شیمی کئوردیناسیون را به خود اختصاص داده است.

۴- طبقه بندی لیگاندهای شیف باز

ترکیبات شیف باز بر اساس تعداد اتمهای کئوردینه شونده آنها به دسته های دودندانه ، سه دندانه، چهار دندانه و… تقسیم می شوند[۱۱]. نوع دیگر تقسیم بندی نیز بر اساس نوع اتم کئوردینه شونده صورت می گیرد. مثلا لیگاندهای شیف باز چهار دندانه به گروه های و… تقسیم می شوند. بدین معنی که سیستم شیف باز دارای دو اتم دهنده نیتروژن و یک اتم دهنده اکسیژن و یک اتم دهنده گوگرد است [۹]. همچنین لیگاندهای شیف باز از لحاظ تقارن به دو دسته متقارن و نا متقارن، تقسیم بندی می شوند.(شیف باز متقارن از تراکم دی آمین با دو ترکیب کربونیل یکسان و شیف باز نا متقارن از تراکم دی آمین با دو ترکیب کربونیل مختلف به دست می­آید.)

شکل ‏۷ : الف: نمونه ای از لیگاند شیف باز متقارن ، ب : نمونه ای از لیگاند شیف باز متقارن

۵- اهمیت و کاربردهای مهم کمپلکس های سنتز شده با لیگاند های شیف باز

• خواص مغناطیسی
• خواص کاتالیزگری
• خواص دارویی
• خواص فلوئورسانی
• خواص نوری غیر خطی

۱-۵ : خواص مغناطیسی کمپلکس های شیف باز

اخیرا بررسی خواص مغناطیسی کمپلکس های چند هسته ای فلزات واسطه با لیگاندهای شیف باز، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این ترکیبات، دارای خواص مغناطیس مولکولی منفرد و مغناطیس زنجیری منفرد بوده و به عنوان پیش ماده ای برای مواد مغناطیسی مولکولی بکار برده می شوند [۷, ۱۲]. ترکیبات مغناطیس مولکولی منفرد، یک آسایش کند مغناطیس شدن که ناشی از اثر ترکیب حالت پایه پر اسپین و آنیزوتروپی تک محوری می باشد را نشان می دهند. آنیزوتروپی تک محوری یک سد انرژی بینهایت میان حالتهای پراسپین و کم اسپین تولید می کند [۱۳]. به دلیل حضور سد انرژی میان حالتهای با اسپین بالاو اسپین پایین، این ترکیبات ممکن است بطور ذاتی به عنوان ذخیره کننده اطلاعات در سطح تراز مولکولی بکار روند. علاوه بر آن، این ترکیبات ممکن است به عنوان سیستم های منحصر به فردی برای مطالعه تونل زنی کوانتومی اسپین و تداخل فاز کوانتومی عمل کنند که به کاربرد این ترکیبات در الکترونیک مولکولی منجر می شود [۱۴]. اخیرا کمپلکس های منگنز (III)به خاطر نقش مهمی که در زمینه مغناطیس مولکولی دارند، بسیار مورد توجه واقع شده اند [۱۳].کمپلکس های شیف باز دو هسته ای منگنز(III) به دلیل حضور مراکز پارا مغناطیسی در ساختارشان،در زمینه مغناطیس مولکولی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. ساختار یک نمونه کمپلکس با رفتار SMM که کمپلکس و لیگاند شیف باز N,N- بیس(سالسیلیدن)- پروپان ۱و۲ دی آمین) می باشد که ساختار آن در شکل ۸ آورده شده است [۱۳].

شکل ‏۸ : ساختار لیگاند شیف باز N,N-بیس(سالسیلیدن)- ۱و۲ پروپان دی آمین

۲-۵ : خواص کاتالیزگری کمپلکس های شیف باز

     بیشتر کمپلکس های شیف باز، خواص کاتالیزگری بسیار خوبی در واکنشهای متفاوت و در دما های بالاتر از ۱۰۰درجه سانتی گراد و در حضور رطوبت ، نشان می دهند. در چند سال اخیر، کاربردهای زیادی از این کمپلکسها به عنوان کاتالیزگرهای همگن و ناهمگن گزارش شده است [۱۰]. یون فلزی مانند روی (II)، با عملکردهای آنزیمی و کاتالیزگری خود، نقش مهمی را در شیمی معدنی زیستی دارا می باشد. لیگاندهای شیف باز شامل دهنده های قوی مانند اتمهای اکسیژن فنوکسو نیز همانند اتمهای نیتروژن ایمین، گروه های بسیار عالی در فرآیندهای کاتالیزگری و بیولوژیکی می باشند [۱۵]. واکنشهایی که توسط کمپلکس های شیف باز، کاتالیز می شوند، عبارتند از: واکنشهای پلیمریزاسیون باز کردن حلقه سیکلوآلکن ها و اپوکسیدها، اپوکسیداسیون، اکسایش هیدروکربنها، احیای کتونها و بنزن، افزایش مایکل، واکنش دیلز آلدر و… [۱۰]. لیگاندهای سالن، کمپلکسهایی را ایجاد می کنند که با افزایش بر آلکنها، اپوکسید حاصل می شود همچنین کمپلکس های این لیگاندها در تولید انانتیومر گزین استایرنها و حلقه زایی نا متقارن دیلز آلدر و حلقه گشایی انانتیومر گزین اپوکسیدها بکار می روند [۱۰].

۳-۵ : خواص دارویی کمپلکس های شیف باز

اخیرا پژوهشگران به شیف بازهای شامل دهنده های هترو اتم (نیتروژن و اکسیژن)، به دلیل پایداری و فعالیت بیولوژیکی بسیاری از کمپلکس های آنها علاقه مند شده اند. بررسی نتایج حاصل از این کمپلکسها، نشان می دهد که بعضی داروها زمانیکه به عنوان کمپلکس های فلزی تهیه می شوند نسبت به لیگاندهای آزاد فعالیت بیشتری نشان می دهند [۱۶].

لیگاندهای شیف باز از لحاظ خواص دارویی نظیر ضد باکتری، ضدویروس، ضد قارچ و ضد تومور بسیار جالب توجه می باشند [۳, ۴, ۱۵, ۱۷]. همچنین شیف بازها بالقوه داروهای ضد سرطانی هستند و وقتی که از آنها در تهیه کمپلکس های فلزی استفاده می شود خاصیت ضدسرطانی این کمپلکسها در مقایسه با لیگاند آزاد ، تقویت می شود [۱۵]. نتایج جدید مربوط به خواص دارویی شیف بازها نشان می دهد که بعضی از کمپلکس های شیف باز کبالت (III) به عنوان عامل های ضد تومور موثری شناخته شده و راه های جدیدی برای تحقیق درباره برهمکنش های کبالت(III) با پروتئینها و نوکلئیک اسیدها باز کرده است. همچنین کمپلکس های شیف باز کبالت(III) با دو آمین در موقعیت محوری به عنوان عاملهای ضدویروس و ضد باکتری بکار می روند [۳]. ترکیبات منگنز و آهن به عنوان یک عامل افزاینده وضوح در تصویربرداریMRI محسوب می شوند و به دلیل داشتن ویژگی های الکتریکی یک بعدی و دو بعدی کاربردهای زیادی در تولید وسایل جدید الکتریکی و مغناطیسی دارند [۱۸].

۴-۵ : خواص فلوئورسانی کمپلکس های شیف باز

مطالعه خواص فلوئورسانس ترکیبات شیف باز بسیار کم می باشد. از میان روشهای شناسایی، تلفیق فلورسانس به خاطر ماهیت انتخاب پذیری و حساسیت بالای آن، به میزان کمتری نسبت به سایر روشها مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین ماهیت ذاتی بعضی از ترکیبات در فرونشانی فلورسانس ، می تواند حساسیت این خواص را کاهش دهد. جدیدا ترکیبات لومینسانس به خاطر کاربردهای گسترده شان نظیر مواد نشری برای دیودهای نشری لامپ نوری، مواد نوری برای فتوکاتالیستها و حسگرهای فلوئورسانس برای آنالیتهای آلی و معدنی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند [۱۷]. معرفی گروه های الکترون دهنده با کمپلکس های روی(II) سالیسیلیدن، بازده کوانتومی فوتولومینسانس را تقویت می کند [۱۷]. سنتز کمپلکس های ۱، ۲ و۳ با استفاده از لیگاند شیف باز شکل ‏۹ و فلز روی(II) و بررسی خواص فلورسانس آنها بر اساس نتایج حاصله از مقادیر بدست آمده از محاسبات کوانتومی در دمای اتاق نشان داد که هر سه کمپلکس خواص فلورسانس قوی در مقایسه با لیگاند شیف باز تنها نشان می دهند.

یونهای فلزی می توانند نشر فلورسانس بعضی لیگاندهای شیف باز شامل یک حلقه آروماتیک را تقویت یا فرونشانی کنند. در غیاب یونهای فلزی، به دلیل حضور یک جفت الکترون تنهای اتمهای دهنده در لیگاند، ممکن است خواص فلورسانس لیگاند به خاطر فرآیند انتقال الکترون همراه با از دست دادن فوتون^[۴] (PET) کاهش یابد. اما تشکیل کمپلکس با لیگاند و یونهای فلزی، از فرآیند PET جلوگیری کرده و شدت فلورسانس، بطور گسترده ای با کئوردیناسیون به یونهای فلزی تقویت شود. کیلیت شدن لیگاند به یونهای فلزی مثل روی(II) ، سختی لیگاند را افزایش داده و بدین صورت از دست دادن انرژی با تنزل ارتعاش گرمایی را کاهش می دهد. از طرفی ممکن است که فرونشانی فلورسانس یک لیگاند توسط یونهای فلزی در طول کمپلکس سازی، مشاهده شود که آن نیز با فرآیندهایی مانند فعالیت ردوکس، انتقال انرژی الکترونی و… توضیح داده می شود [۱۷].

۵-۵ : خواص نوری غیر خطی کمپلکس های شیف باز

     برخی از لیگاندهای شیف باز و بسیاری از کمپلکس های آنها دارای خاصیت نوری غیر خطی(NLO) می باشند و این خاصیت باعث شده که از آنها در دستگاه ها و وسایل نوری استفاده شود [۱۹]. سنتز کمپلکس های فلز آلی با خواص نوری غیر خطی ذاتی، پایداری فوتوشیمیایی و حرارتی مناسب، بسیار مهم می باشد. در این کمپلکسها، توجه ویژه ای به یون فلزی می شود چون که یون فلزی می تواند با تغییر بار اتمهای کئوردینه شده، بر روی توزیع دانسیته الکترونهای p لیگاندها تاثیر بگذارد. در نتیجه، نقش یونهای فلزی در کمپلکس های فلزی، ما را به استفاده از الکترون دهنده و الکترون گیرنده هایی با خواص الکترونی متنوع تشویق می کند که در نهایت منجر به تقویت پاسخ نوری غیر خطی درجه دوم پلی انیل یا ترکیبات هتروسیکل می شود [۱۹].

یک سری از مطالعات درجه دوم ازکمپلکس های شیف باز فلزات واسطه با بیس (سالسیل آلدیمیناتو) توسط آقای Di Bella و همکاران آنها انجام گرفت و به نتایج جالبی از این ترکیبات دست یافتند. در این کار خواص نوری غیر خطی کمپلکس های فلزی شیف باز پلی انیل با گروه های آلی فلزی نیکل (II) را به عنوان یک دهنده الکترونی جدید بررسی کردند [۱۹]. در تحقیقات آزمایشی و شیمی کوانتومی، روشهای متعددی برای افزایش خواص نوری غیر خطی کمپلکس های فلزی، استفاده می شود. روشهایی مانند بهینه سازی ساختارهای گروه پلساز مزدوج به عنوان دهنده های الکترونی، تغییر پیکربندی تراز nd ، حالت اکسایش و حالت اسپین فلز و افزایش خواص الکترون گیری فلز، برای افزایش پاسخهای غیر خطی نوری مرتبه دوم استفاده می شوند [۲۰].

بررسی های انجام یافته با روش DFT نشان داد که کمپلکس های فلزی، خواص نوری غیر خطی درجه دوم بیشتری را در مقایسه با لیگاندهای شیف باز آزاد نشان می دهند. بررسی این کمپلکسها نشان داد که یون نیکل (II) توزیع دانسیته الکترونی اتمهای کئوردینه شده و اتمهای کربن همسایه در زنجیر مزدوج را افزایش داده و شکافهای میان اوربیتال های اشغال شده و اشغال نشده را کاهش می دهد و به عنوان دهنده الکترون در فرآیند انتقال بار از فلز به لیگاند عمل کرده و خواص نوری غیر خطی این کمپلکس را تقویت می کند [۱۹].

شکل ‏۱۰  : ساختار کمپلکس های فلزی ساختار لیگاند (الف) شیف باز (ب)

لیگاند های شیف باز به ویژه شیف باز های حاصل از واکنش سالسیل آلدئید با آمینهای آروماتیک به خاطر توانایی جابجا کردن ابر الکترونی π شان در این زمینه بسیار مورد توجه واقع شده اند [۲۰].

زیروند :

[۱]Aldolase

[۲] Single-Molecule Magnet (SMM)

[۳] Single-Chain Magnet (SCM)

[۴] Photoinduced electron transfer process

 Refrences :

[۱]          S. A. Abdel-Latif, H. B. Hassib, and Y. M. Issa, “Studies on some salicylaldehyde Schiff base derivatives and their complexes with Cr(III), Mn(II), Fe(III), Ni(II) and Cu(II),” Spectrochim. Acta, vol. 67, pp. 950-957, 2007.

[۲]          S. Meghdadi, M. Amirnasr, K. Mereiter, H. Molaee, A. Amiri, and V. Ghodsi, “Synthesis, characterization and electrochemistry of carboxamido Co(III) complexes:The crystal structure of [Co^III(Mebpb)(N-MeIm)₂]BPh₄CH₃OH,” norganica Chimica Acta vol. I363, pp. 1587-1592, 2010.

[۳]          G. G. Mohamed, M. A. Zayed, and S. M. Abdallah, “Metal complexes of a novel Schiff base derived from sulphametrole and varelaldehyde. Synthesis, spectral,” thermal characterization and biological activity Journal of Molecular Structure, vol. 979, pp. 62-71, 2010.

[۴]          S. Nayak, P. P. Gamez, B. Kozlevcˇar, A. A. Pevec, O. Roubeau, S. Dehnen, et al., “Coordination compounds from the planar tridentate Schiff-base ligand 2-methoxy-6-((quinolin-8-ylimino)methyl)phenol (mqmpH) with several transition metal ions: Use of [Fe^III(mqmp)(CH₃OH)Cl₂] in the catalytic oxidation of alkanes and alkenes ” Polyhedron, vol. 29, pp. 2291-2296, 2010.

[۵]          G. Bhargavi, M. V. Rajasekharan, J. P. Costes, and J. P. Tuchagues, “Synthesis, crystal structure and magnetic properties of dimeric Mn^III Schiff base complexes including pseudohalide ligands: Ferromagnetic interactions through phenoxo bridges and single molecule magnetism,” Polyhedron, vol. 28, pp. 1253-1260, 2009.

[۶]          W. Li, Z. Li, L. Lia, D. Liao, and Z. Jiang, “A one-dimensional azido-bridged manganese^(III) complex with bidentate Schiff base : Crystal structure and magnetic properties,” Crystal structure and magnetic properties Journal of Solid State Chemistry vol. 180, pp. 2973-2977, 2007.

[۷]          G. G. Mohamed, M. M. Omar, and A. A. Ibrahim, “Preparation, characterization and biological activity of novel metal-NNNN donor Schiff base complexes ” Spectrochimica Acta vol. 75, pp. 678-685, 2010.

[۸]          P. Lee, C. Yang, D. Fan, J. J. Vittal, and J. D. Ranford, “Synthesis, characterization and physicochemical properties of copper^(II) complexes containing salicylaldehyde semicarbazone ” Polyhedron, vol. 22, pp. 2781-2786, 2003.

[۹]          L.-X. Zhang, Y. Liu, L.-H. Ci, Y.-J. Hu, J. Yin, and P.-Z. Hu, “Inhibitory study of some novel Schiff base derivatives on Staphylococcus aureus by microcalorimetry,” Thermochimica Acta, vol. 440, pp. 51-56, 2006.

[۱۰]        K. C. Gupt and A. K. Sutar, “Catalytic activities of Schiff base transition metal complexes ” Coordination Chemistry Reviews vol. 252, pp. 1420-1450, 2008.

[۱۱]        N. Raman, S. Sobha, and A. Thamaraichelvan, “A novel bioactive tyramine derived Schiff base and its transition metal complexes as selective DNA binding agents,” Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy, vol. 78, pp. 888-898, 2011.

[۱۲]        S. Shit, P. Talukder, J. Chakraborty, G. Pilet, M. E. Fallah, J. Ribas, et al., “A rare ferromagnetically coupled asymmetric doubly azido bridged copper (II) dimer with an N, N, O donor Schiff base ” Polyhedron, vol. 26, pp. 1357-1363, 2007.

[۱۳]        J. Mroziński, “New trends of molecular magnetism ” Coordination Chemistry Reviews, vol. 249, pp. 2534-2548, 2005.

[۱۴]        S. Mandal, G. Rosair, J. Ribas, and D. Bandyopadhyay, “Synthesis, crystal structure and magnetic characterization of a new phenoxo-bridged binuclear manganese^(III) Schiff base complex exhibiting single-molecule-magnet behavior ” Inorganica Chimica Acta, vol. 362, pp. 2200-2204, 2009.

[۱۵]        S. Basak, S. Sen, S. Banerjee, S. Mitra, G. Rosair, and M. T. G. Rodriguez, “Three new pseudohalide bridged dinuclear Zn(II) Schiff base complexes: Synthesis, crystal structures and fluorescence studies ” Polyhedron, vol. 26, pp. 5104-5112, 2007.

[۱۶]        H. Khanmohammadi, S. Amani, M. H. Abnosi, and H. R. Khavasi, “New asymmetric heptaaza Schiff base macrocyclic complex of Mn(II): Crystal structure, biological and DFT studies ” Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy, vol. 77, pp. 342-347, 2010.

[۱۷]        T. Rosu, E. Pahontu, C. Maxim, R. Georgescu, N. Stanica, G. L. Almajan, et al., “Synthesis, characterization and antibacterial activity of some new complexes of Cu^(II), Ni^(II), VO^(II), Mn^(II) with Schiff base derived from 4-amino-2,3-dimethyl-1-phenyl-3-pyrazolin-5-one,” Polyhedron, vol. 29, pp. 757-766, 2010.

[۱۸]        F. A. Mautner, A. Egger, B. Sodin, M. A. S. Goher, M. A. M. Abu-Youssef, A. a. Massoud, et al., “Two new azido bridging Mn^(II) 1D systems: Synthesis and characterization of trans-[Mn(N₃)₂(2-aminopyridine)₂]n and trans-[Mn(N₃)₂(4-azidopyridine)₂]n ” Journal of Molecular Structure, vol. 969, pp. 192-196, 2010.

[۱۹]        C.-G. Liu, Y.-Q. Qiu, S.-L. Sun, N. Li, G.-C. Yang, and Z.-M. Su, “DFT Studies on second-order nonlinear optical properties of mono (salicylaldiminato) Nickel(II) polyenyl Schiff base metal complexes,” Chemical Physics Letters, vol. 443, pp. 163-168, 2007.

[۲۰]        C.-G. Liu, Y.-Q. Qiu, S.-L. Sun, H. Chen, N. Li, and Z.-M. Su, “DFT study on second-order nonlinear optical properties of a series of mono Schiff-base M(II) (M = Ni, Pd, Pt) complexes,” Chemical Physics Letters, vol. 429, pp. 570-574, 2006.