جزوه آزمایشگاه شیمی تجزیه ۱ : گراویمتری

آزمایش هفتم

نام آزمایش : گراویمتری

ابزار و مواد لازم : بشر ، میله ی شیشه ای ، استوانه ی مدرج ، قیف ، کاغذ صافی ، بونزن و سه پایه، کاغذ تورنسل ، نمونه ی فلز حل شده در اسید شماره ی ۱ ، و آب مقطر .

هدف : هدف این جلسه آشنایی با گراویمتری یا سنجش با توزین می باشد .

تئوری :

تعدادی از روش های حجم سنجی را مورد بررسی قرار دادیم ، اکنون نوبت به نوع دیگری از روش های کمی می سد که بر پایه ی توزین رسوب بدست آمده از یک واکنش ته نشینی می باشد ، در این روش دیگر با حجم و تیتران کاری نداریم پس نقطه ی تعادل و شناساگر نیز مطرح نمی باشد .

روش های وزنی :

تعریف : به ته نشین سازی  (به منظور اندازه گیری آن) توسط  ، در شرایط مناسب شیمیایی و اعمال فاکتورهای فیزیکی لازم ، درنهایت توزین  ایجاد شده ، گراویمتری گفته می شود . گراویمتری قدمت تاریخی دارد و اولین روش اندازه گیری در شیمی تجزیه کمی بوده است . کم خرج بوده و از حساسیت زیادی برخوردار است ، اگر در توزین دقت شود . امروزه یکی از روش های بسیار معمول در روشهای اندازه گیری استاندارد در آزمایشگاه های کنترل است . در سالهای دور و نزدیک از کاهش وزن در اثر حرارت (افت حرارتی) یا تجزیه ی حرارتی به منظور خارج ساختن برخی از اجزاء ، مثلاً نمونه های کربناته () یا حذف سیلیس () با اصلاح روش جاگذاشتی نیز به عنوان گراویمتری استفاده شده  است .

روش های وزنی تجزیه بر اساس اندازه گیری جرم استوارند به دو دسته ی مهم تقسیم می شوند : در روش های رسوبگیری ، آنالیت به رسوبی کم محلول تبدیل می شود که ، پس از صاف کردن و شستشو برای خارج کردن ناخالصی ها ، با گرما دادن مناسب به محصولی با ترکیب معلوم تبدیل می شود . سپس این محصول را وزن می کنند . در روش های تبخیر ، آنالیت یا محصولات تجزیه ی آن در یک دمای مناسب تبخیر می شوند و سپس محصول تبخیر را جمع آوری و وزن می کنند ، یا اینکه وزن محصول را بطور غیر مستقیم از اتلاف وزن نمونه به دست می آورند .

در آزمایش این جلسه وزن نمونه ی را از رسوب حاصل بدست می اوریم ، یعنی از روش رسوبگیری استفاده می کنیم . بنابراین با واکنشی مواجه هستیم که محصول آن رسوب می باشد و قصد اندازه گیری وزن رسوب را داریم پس باید هر گونه ناخالصی را از آن جدا کنیم تا در ادازه گیری وزن خطا نداشته باشیم و در نهایت باید فرمول مولکولی فرم رسوب را بدانیم تا از استوکیومتری آن بتوانیم وزن یا مقدار آنالیت را محاسبه کنیم .